Το πάρτι των BRICs τελείωσε ;;;;

Οι χώρες BRIC δεν εκμεταλλεύτηκαν τα καλά χρόνια για να βελτιώσουν τις οικονομίες τους, υποστηρίζει ο Anders Aslund.


Μετά από μια δεκαετία πάθους, οι επενδυτές ξαφνικά γύρισαν την πλάτη τους στις αναδυόμενες αγορές. Στις χώρες BRIC – Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα – οι ρυθμοί ανάπτυξης έπεσαν γρήγορα και τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκαν. Η έκπληξη δεν είναι ότι ο έρωτας τελείωσε, αλλά ότι θα μπορούσε να διαρκέσει για τόσο πολύ καιρό.

Από το 2000 ως το 2008, ο κόσμος πέρασε μια από τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των εμπορευμάτων και των τιμών όλων των εποχών. Η Γένεσις προειδοποιεί ότι μετά από επτά χρόνια αφθονίας, «θα ακολουθήσουν επτά χρόνια πείνας … και η πείνα θα καταστρέψει τη γη». Ίσως ο συνδυασμένος κύκλος των βασικών προϊόντων και της πίστωσης, από την οποία οι χώρες BRIC έχουν επωφεληθεί με το παραπάνω, να είναι θεϊκά ορισμένο.

Η έκρηξη παρατάθηκε για μισή δεκαετία από την ποσοτική χαλάρωση στις ώριμες οικονομίες, πλημμυρίζοντάς τες με φθηνή χρηματοδότηση. Κατά τα χρόνια της αφθονίας, οι Brics δεν χρειάστηκε να κάνουν σκληρές επιλογές. Σήμερα, οι παγιωμένες ελίτ τους ούτε φαίνονται πρόθυμες ούτε είναι σε θέση να το πράξουν. Οι ζωές τους ήταν πάρα πολύ καλές.

Τώρα η ραγδαία ανάπτυξη τελείωσε. Η Βραζιλία και η Ρωσία έχουν πληγεί από την ισοπέδωση των τιμών των εμπορευμάτων, οι οποίες αναμένεται να υποχωρούν για αρκετά χρόνια. Αυτές οι δύο χώρες μπορεί επίσης να πέσουν στην παγίδα του «μεσαίου εισοδήματος». Επιπλέον, πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι οι χώρες τείνουν σε μια απότομη επιβράδυνση της ανάπτυξης, όταν το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ανά κάτοικο φτάνει περίπου τις 15.000 δολάρια.

Ενώ οι BRICs έχουν συσσωρεύσει μεγάλα συναλλαγματικά αποθέματα, δεν επωφελήθηκαν από τα καλά χρόνια για τη βελτίωση της υποκείμενης κατάστασης των οικονομιών τους. Οι τράπεζες της Κίνας έχουν υποστεί υπερμόχλευση και η Ινδία υποφέρει από τις περισσότερες οικονομικές ασθένειες: ο πληθωρισμός της είναι πολύ υψηλός, το έλλειμμα του προϋπολογισμού, το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών είναι πολύ μεγάλο. Η διακυβέρνηση είναι μέτρια στην καλύτερη περίπτωση, αντικατοπτρίζοντας τη σημαντική διαφθορά και το φτωχό επιχειρηματικό περιβάλλον.

Η Παγκόσμια Τράπεζα καταρτίζει τον δείκτη «ease of doing business» (πόσο φιλική στην επιχειρηματικότητα είναι μια χώρα) για 185 χώρες. Οι BRICs, τα πάνε ακόμα χειρότερα σε αυτό το δείκτη, με την Κίνα να κατατάσσεται στην 91η θέση, τη Ρωσία στην 112η, τη Βραζιλία στην130η και την Ινδία στην 132η. Η Ρωσία έχει θέσει το μακροπρόθεσμο στόχο να κάνει εκατό βήματα, αλλά μέχρι τώρα έχει κάνει πολύ λίγα για να τον πετύχει. Η Κίνα εν τω μεταξύ ασκεί πιέσεις στην Παγκόσμια Τράπεζα, να εγκαταλείψει αυτό το δείκτη.

Κάποιος μπορεί να διακρίνει την ύβρη της εκρηκτικής ανάπτυξης στην κατασκευή «λευκών ελεφάντων». Οι Ολυμπιακοί Αγώνες τα λένε όλα. Το 2008 το Πεκίνο ξεπέρασε όλες τις προηγούμενες διοργανώσεις με δαπάνες 40 δις δολαρίων. Η Ρωσία ξοδεύει 51 δις δολάρια για τους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες του Σότσι, σε σύγκριση με τα 6 δις που είχαν ξοδευτεί για τη διοργάνωση στο Βανκούβερ το 2010. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις στη Βραζιλία οφείλονται εν μέρει στο κόστος του Μουντιάλ του 2014 και των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016.

Όσον αφορά όμως στο ζωτικό ζήτημα της επένδυσης σε υποδομές, η Βραζιλία, η Ινδία και η Κίνα επενδύουν πολύ λίγα, προκαλώντας πολλαπλή συμφόρηση . Η Ρωσία δεν έχει επεκτείνει το οδικό της δίκτυο από το 1994. Μόλις το 2018 ένας αυτοκινητόδρομος αναμένεται να συνδέσει τη Μόσχα με την Αγία Πετρούπολη και αυτό επειδή τότε η χώρα θα φιλοξενεί το παγκόσμιο κύπελλο. Ακόμα χειρότερα, η τρέχουσα πολιτική των BRICs, είναι προς τη λάθος κατεύθυνση. Όλες έχουν σχετικά μεγάλο δημόσιο τομέα και εθνικό προστατευτισμό. Εξαιτίας της πρόσφατης οικονομικής τους επιτυχίας και της οικονομικής κρίσης της Δύσης, βλέπουν τον κρατικό καπιταλισμό ως λύση και την ιδιωτική επιχειρηματικότητα και την ελεύθερη αγορά ως πρόβλημα. Ειδικά σε Ρωσία και Βραζιλία, ομάδες επιρροής καλούν για μεγαλύτερο ρόλο του κράτους, παρότι η κρατική διαφθορά είναι το βασικό πρόβλημα.

Τον περασμένο μήνα ο Igor Rudensky, βουλευτής του κόμματος «Ενωμένη Ρωσία», που προεδρεύει στην οικονομική επιτροπή της Δούμας, δήλωσε: «Ο ηγετικός ρόλος στην οικονομία θα πρέπει να ανήκει σε κρατικές επιχειρήσεις. Πρέπει να διατηρήσουμε όλη την θετική (από την ΕΣΣΔ) ιστορική εμπειρία». Επιστροφή στο μέλλον!

Ακόμα και αν οι πολιτικοί ηγέτες των BRICs αποφάσιζαν να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα, οι γιγαντιαίες κρατικές εταιρείες κάνουν κουμάντο. Κρατούν με σιδερένια πυγμή, την ενέργεια, τις μεταφορές και τις τράπεζες. Αλλά οι BRICs δεν κυβερνούν τον κόσμο. Εξαιτίας τους, η Δύση υποβάθμισε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και αντίθετα αναζήτησε περιφερειακές εμπορικές συμφωνίες. Παράδειγμα αποτελεί η Διατλαντική Εμπορική και Επενδυτική Συνεργασία (Transatlantic Trade and Investment Partnership), ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ και η Συνεργασία Χωρών του Ειρηνικού (Trans-Pacific Partnership) που περιλαμβάνει τις περισσότερες χώρες του ειρηνικού ωκεανού, αλλά όχι την Κίνα.

Το πάρτι των BRICs τελείωσε. Η ικανότητα τους να προχωρήσουν ξανά μπροστά εναπόκειται στην ικανότητα τους να φέρουν εις πέρας, σε χαλεπούς καιρούς, τις μεταρρυθμίσεις που δεν έκαναν στην περίοδο της ανάπτυξης.

http://www.ft.com/intl/cms/s/0/0147b43c-040b-11e3-8aab-00144feab7de.html#axzz2cvIvGjHI