O πόλεμος που δεν βλέπουμε

Του Ηλία Καραβόλια,

Στην γειτονική Βουλγαρία το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2012 έκλεισε στο 1,5%.Το δημόσιο χρέος στο 19,5% του ΑΕΠ . Και όμως, η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας έπεσε από την οργή του λαού που βλέπει το βιοτικό του επίπεδο να μην αλλάζει. Ο κόσμος εκεί πίστεψε στο ευρωπαικό όραμα ,στο άνοιγμα των αγορών ενέργειας και άλλων κλάδων, ώστε να προσελκυστούν ξένες επενδύσεις, αλλά βλέπει ότι οι μισθοί των 250 ευρώ δεν ανεβαίνουν . Βλέπουν οι άνθρωποι την λιτότητα να τους εξοντώνει. Και ρωτάω ( τους υπέρμαχους της άποψης ότι καλώς μας τιμωρούν οι δανειστές μας, εμάς τους υπερχρεωμένους Έλληνες) : στην Βουλγαρία γιατί πεινάει ο κόσμος ενώ τα χρέη και τα ελλείμματα του κράτους είναι σε μεγέθη καταπληκτικά, που θα τα ζήλευαν και οι πιο 
αυστηροί ελεγκτές της ΕΕ και του ΔΝΤ; Μην βιαστείτε κάποιοι να μιλήσετε για τις παθογένειες της τέως κομμουνιστικής Βουλγαρίας, για την Μαφία, για την διαφθορά. Σίγουρα φταίνε και αυτά, αλλά όχι μόνο αυτά .

Τι θέλω να πω: είναι πλέον πασιφανές ότι ούτε νομισματικός, ούτε γεωπολιτικός, ούτε εμπορικός είναι ο πόλεμος που ξεκίνησε από το 2008 και μετά, στην παγκόσμια οικονομία, μέρος του οποίου είναι και η δική μας περίπτωση. Το ελληνικό δράμα δεν ήταν ποτέ ασύνδετο με την διεθνή κρίση στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ανακατανομή ισχύος στο παγκόσμιο γήπεδο του κέρδους. Επί τρία χρόνια μας γεμίζουν με φούμαρα οι υπεύθυνοι πολιτικοί μας ότι εμείς και μόνο εμείς φταίμε για τα χάλια μας. Οπότε και έπρεπε όλη η κοινωνία να εθιστεί στην καθίζηση και να προσαρμοστεί σταδιακά. Αυτές οι απόψεις κρύβουν καλά την επικίνδυνη ιδεολογία του νέο-δαρβινισμού και της αυτορρύθμισης σε κοινωνία-οικονομία: θα επικρατήσουν τελικά οι ισχυρότεροι και οι ικανότεροι. Αυτές οι απόψεις κρύβουν μέσα τους την θεωρία ότι εκεί που υπήρχε σπάταλο και διεφθαρμένο Κράτος, τώρα η ιδιωτική πρωτοβουλία θα ρίξει λεφτά και θα δημιουργήσει απασχόληση, πλούτο, ανάπτυξη. Δυστυχώς αυτές οι θεωρίες κοινωνικού αυτοματισμού έχουν ισχύ μόνο όταν ο πρωθυπουργός μια χώρας μπορεί και σηκώνει το τηλέφωνο σε πέντε τραπεζίτες, εφοπλιστές, μεγαλο-κατασκευαστές , βιομηχάνους, ώστε να ρίξουν χρήμα στην αγορά( από τα κέρδη που αποθησαύρισαν εδώ και 20 χρόνια) για να δουλέψει κόσμος . Ε, αυτά δεν γίνονται στην χώρα που συνεχίζει να είναι franchising 5-6 ομίλων. Στην χώρα που μόλις προχθές η Επιτροπή Ανταγωνισμού εισέβαλλε στα γραφεία των μεγάλων κατασκευαστικών, διότι ‘ανακάλυψε’ λένε τα δημοσιεύματα( βλ. http://www.protothema.gr/environment/ article/?aid=256923 ) καρτέλ υπερτιμολόγησης στα μεγάλα έργα , που μπορεί και να στοίχισε στο ελληνικό κράτος εδώ και 15-20 χρόνια περί τα 60 δις ! Και κόβονται εδώ και τρία χρόνια μισθοί, συντάξεις, επιδόματα, κυνηγάμε την διαφθορά και την φοροδιαφυγή των πολλών, και αυτά τα βαφτίζουμε μεταρρυθμίσεις ! Μεταρρύθμιση βασική και κύρια, είναι να αναδιανείμεις δίκαια αυτόν τον πλούτο που καρπώθηκαν οι λίγοι από τους πολλούς.

Γιατί ο πόλεμος πίσω από την ελληνική κρίση, πίσω από την κρίση της νότιας Ευρωζώνης, πίσω και από αυτή που ξεκινά τώρα σε Βουλγαρία , σε Σλοβενία αλλά θα την δούμε να ακουμπάει και άλλες χώρες, ήταν, είναι και θα είναι πάντα ο ίδιος. Και δεν αναφέρομαι σε αυτόν που υπήρχε ανέκαθεν , όπου στην μια πλευρά υπάρχουν αυτοί που υπερ-συσσώρευσαν πλούτο και στην άλλη το ‘’ανθρώπινο εμπόρευμα’’, η εργασία. Δεν αναφέρομαι σε αυτόν που ορθώς ονομάζουν οι μαρξιστές ή και οι κευνσιανοί, που τον ονόμασε και ο ίδιος ο Warren Buffet «…σαφώς και υπάρχει ταξικός πόλεμος και είναι η δική μου τάξη, οι πλούσιοι, που τον διεξάγουμε και τελικά κερδίζουμε»( βλ. άρθρο μου http://www.europeanbusiness.gr/page.asp?pid=627 )

Ζούμε σήμερα, Μάρτιο του 2013, σε μια επικίνδυνη περίοδο για το μέλλον της ελληνικής-και όχι μόνο- κοινωνίας. Το να περιγράφουμε, να ονομάζουμε τα προφανή και να αναλύουμε με θεωρητικά εργαλεία τα δρώμενα, ωφελεί αλλά δεν αρκεί. Πρέπει να επέμβουν οι κοινωνίες στον πόλεμο που γίνεται για τον έλεγχο πάνω στον μηχανισμό που ορίζει την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος . Και πριν εξηγήσω τι εννοώ, να μην ξεχνάμε ότι οι κοινωνίες μόνο έναν τρόπο έχουν να παρέμβουν σε αυτόν : την πολιτική τους εκπροσώπηση, που πάει να καταργηθεί και αυτή( διότι όπως πρόσφατα είπε ο ανεκδιήγητος Σόιμπλε, για τα αποτελέσματα των ιταλικών εκλογών, ’’…δυστυχώς αυτά έχει η δημοκρατία’’ (!).

Το κλειδί για να αρχίσει να δουλεύει ο κόσμος, για να αρχίσουν να δουλεύουν οι αγορές, να υπάρξει παραγωγή, κατανάλωση, δημόσια έσοδα και κοινωνική πολιτική , βρίσκεται στην ρύθμιση της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος. Πρέπει να αφήσουμε στην άκρη ιδεολογίες, δόγματα, να ξεχάσουμε τους -ισμούς, να από-ιδεολογικοποιήσουμε την θεωρία της οικονομικής πολιτικής. Πρέπει να ’φυτέψουμε’ στις οικονομίες του ευρωπαικού Νότου, αυτές της ύφεσης και της πρωτοφανούς ανεργίας, μια νέο-κευνσιανή εκδοχή για την τόνωση της ζήτησης, χωρίς να ευνοήσουμε την κρατική/πατερναλιστική παρέμβαση. Ένας πιθανός συνδυασμός ικανών μεσοπρόθεσμων λύσεων είναι : η έκδοση ”παραγωγικού” χρήματος, ο έλεγχος στην ταχύτητα κυκλοφορίας του, εντός του πιστωτικού και εμπορικού κυκλώματος, και φυσικά η ταυτόχρονη αναδιάρθρωση των χρεών σε κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Μας λένε ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από αυτή τις πιστής εφαρμογής των δανειακών συμβάσεων και της μνημονιακής λιτότητας. Και όμως υπήρξε, και υπάρχει ακόμη. Ας αφήσουμε στην άκρη τα δόγματα και ας βρούμε έναν οδηγό. Προσωπικά πιστεύω, εδώ και πολλά χρόνια, ότι αυτός είναι μια νέα εκδοχή του Bretton Woods, μια νέα βελτιωμένη εκδοχή της οικονομικής πολιτικής που πρέσβευε ο J.M.Keynes. Διότι ο πόλεμος για τον έλεγχο της κυκλοφορίας του χρήματος στις κοινωνίες, σήμερα κερδίζεται από τις ισχυρές τραπεζικές και επενδυτικές βιομηχανίες του πλανήτη. Αυτές είναι που μελέτησαν και ξέρουν καλά τι σημαίνει παγίδα ρευστότητας και στασιμοπληθωρισμός, και φυσικά πώς ρίχνεις τις οικονομίες σε αυτές τις καταστάσεις, ώστε να κερδίζεις ποντάροντας!

Όπως δεν πρέπει πλέον να θεωρούμε ότι πίσω από κάθε σύγχρονη ερμηνεία μέρους του έργου του Marx, κρύβεται ο μαρξισμός του προηγούμενου αιώνα, ας μην νομίζουμε ότι πίσω από τις αναγκαίες πολιτικές τόνωσης της ζήτησης που διατύπωσε ο Keynes,κρύβεται ο σοσιαλισμός ή ο κρατισμός. Καιρός να ακούσουμε χωρίς προκατάληψη φωνές του παρελθόντος, χωρίς να τις ερμηνεύουμε με τους καταραμένους -ισμούς που διαμόρφωσαν την Ιστορία. Η οικονομική επιστήμη, η νομισματική θεωρία, η μελέτη της πολιτικής των κεντρικών και των εμπορικών τραπεζών, δεν είναι κτήματα καμιάς πολιτικής φιλοσοφίας, κανενός κομματικού ή ιδεολογικού οπλοστασίου. Είναι εργαλείο για τις κοινωνίες, και όχι μέσο για όσους κυβερνούν, με χρήμα και εξουσία. Και επειδή πολλοί πολέμιοι του κευνσιανισμού αρέσκονται στην φράση ότι πρέπει να μάθουμε τις μάζες να ψαρεύουν , και όχι να τους δίνουμε μόνο ψάρια, έχω να κάνω μια παρατήρηση: να τους μάθουμε να ψαρεύουν, αλλά να φροντίσουμε πρώτα να έλθουν ψάρια στην θάλασσα !( επενδύσεις, θέσεις, εργασίας, δουλειές) .Αυτοί που διεξάγουν τον αληθινό πόλεμο για τον έλεγχο της εργασίας και του χρήματος( για το πώς θα τιμολογούνται και πώς θα κυκλοφορούν για να παραχθεί ο πλούτος) φαίνεται ότι δεν κατανοούν ότι το μειωμένο εισόδημα στις μάζες θα απαξιώσει αργά ή γρήγορα τις περιουσίες που συσσώρευσαν. Και οι κυβερνήσεις που σχετίζονται με αυτές τις ισχυρές ελίτ που συγκέντρωσαν πλούτο, οφείλουν να τους το υπενθυμίζουν αυτό, συνέχεια. Είναι προς όφελος των λίγων, να δουλεύουν οι πολλοί και να έχουν αγοραστική δύναμη : αυτό ήταν και θα είναι το καλά κρυμμένο μυστικό της Οικονομίας.

olympia.gr