Η μπλόφα του Ιράν στα Στενά του Ορμούζ

Την 3/1/12, η Τεχεράνη απείλησε να κλείσει μια από τις σημαντικότερες διόδους του παγκόσμιου πετρελαίου, τα Στενά του Ορμούζ.

Αυτή όμως η πύλη για την διακίνηση του πετρελαίου, δεν έχει την στρατηγική σπουδαιότητα την οποία της  αποδίδουν πολλοί παρατηρητές, αφού σήμερα μόλις το ¼, ή ακόμη και το 1/5  του παγκόσμιου αργού πετρελαίου, διακινείται μέσω των Στενών. Αυτό σημαίνει πως οι απειλές του Ιράν, δεν είναι τόσο τρομακτικές, όσο θα μπορούσαν να είναι στο παρελθόν.

Αισθανόμενο την παγκόσμια θηλιά των κυρώσεων να σφίγγει τον λαιμό του, το καθεστώς των Μουλάδων συνεχίζει να εξελίσσει το πυρηνικό του πρόγραμμα. Και για να το πετύχει, απειλεί με αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ.

Λέγεται, πως αν το Ιράν προχωρήσει στον αποκλεισμό, η τιμή του πετρελαίου θα αυξηθεί κατά 50%, και θα φτάσει στα $150 το βαρέλι. Κάτι τέτοιο θα προκαλούσε χάος στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, και θα εξασθενούσε περαιτέρω την  ήδη καταταλαιπωρημένη παγκόσμια οικονομία.

Ήδη οι ιρανικές απειλές προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις.  Η Αμερική ανακοίνωσε μέσω του υπουργού Άμυνας της Leon Panetta, ότι δεν θα ανεχτεί οποιαδήποτε παρεμπόδιση της ναυσιπλοΐας στα Στενά.

Αν όμως εξετάσουμε πιο προσεκτικά την κατάσταση στον Περσικό Κόλπο, γίνεται φανερό πως τόσο οι ιρανικές απειλές, όσο και οι αντιδράσεις των υπολοίπων, είναι δυσανάλογες της πραγματικής κατάστασης.

Μπορεί το Ιράν να επιδεικνύει τόση επιθετικότητα, απέναντι σε ολόκληρη την παγκόσμια κοινότητα;

Ως χώρα διαθέτει μια αξιόλογη ναυτική δύναμη που θα μπορούσε να εμποδίσει την πλεύση των υπέρ-δεξαμενόπλοιων στα Στενά. Τα ιρανικά σκάφη είναι εξοπλισμένα με ρωσικές τορπίλες που μπορούν να προκαλέσουν ζημιές στα τάνκερ.  Αν όμως το Ιράν εξαπολύσει μια επίθεση, η αμερικανική αντίδραση θα είναι άμεση, και καταστροφική. Ο 5ος στόλος βρίσκεται αγκυροβολημένος εδώ και πολλά χρόνια στο Μπαχρέιν, πολύ κοντά δηλαδή στα Στενά. Αν επέλθει σύρραξη, το ιρανικό ναυτικό θα είναι εκτεθειμένο στην αμερικανική υπεροπλία, και θα πέσει θύμα της ανώτερης τεχνολογίας των Αμερικανών.

Όλα τα πολεμικά σενάρια, θέλουν τις αμερικανικές και συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις να πλήττουν τα λιμάνια και τις λιμενικές εγκαταστάσεις στην επαρχία Hormozgan του Ιράν, αποκόπτοντας το ιρανικό ναυτικό από τις επιχειρησιακές του βάσεις.

Είναι τα Στενά του Ορμούζ ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου;

Η απάντηση είναι ότι η σημασία τους είναι πολύ μικρότερη απ αυτήν που ήταν στο παρελθόν. Στις αρχές του αιώνα, από τα Στενά περνούσε το 40% του παγκόσμιου αργού πετρελαίου. Σήμερα περνάει μόλις το 20-25%.

Η Σ. Αραβία, που είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα αργού πετρελαίου, σίγουρα θα θιγεί από έναν αποκλεισμό των Στενών. Έξι εκατομμύρια βαρέλια, που ξεκινούν από τον σταθμό Ras Tanura, διακινούνται κάθε μέρα μέσω των Στενών.

Οι Σαουδάραβες όμως έχουν και εναλλακτικές διαδρομές, όπως είναι ο σε αχρηστία δια-αραβικός αγωγός προς την Ερυθρά Θάλασσα, τον οποίο αν ενεργοποιήσουν, θα μειωθεί περαιτέρω η σπουδαιότητα των Στενών.

Από την άποψη της κατανάλωσης, κόντρα σε όσα λέγονται, η Δύση δεν θα είναι το μεγάλο θύμα ενός πολέμου στον Κόλπο. Το 85% του πετρελαίου του Περσικού Κόλπου μεταφέρεται στην Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία, και Ν. Κορέα). Αυτά είναι τα κράτη που θα πληγούν περισσότερο.

Παράλληλα, το κλείσιμο των Στενών θα πονέσει και το ίδιο το Ιράν. Κάθε μέρα, το Ιράν εξάγει δυο εκατ. βαρέλια προς την Ασία.

Ποια λοιπόν θα είναι η αντίδραση των ΗΠΑ; Η Ουάσιγκτον δεν έχει άλλη επιλογή, από το να δράσει στρατιωτικά, παρά την μειωμένη στρατηγική σημασία των Στενών. Εξάλλου, αν και ο Περσικός Κόλπος είναι η πιο στρατηγικά σημαντική περιοχή του πλανήτη, ο ρόλος του είναι περιθωριακός όσον αφορά στην προμήθεια πετρελαίου προς τη Δύση, και ειδικά προς τις ΗΠΑ. Η Αμερική, όπως η Κίνα σήμερα, ήταν επί δεκαετίες εξαρτημένη από τις εισαγωγές πετρελαίου, οι οποίες ήταν 10% το 1970, και 65% το 2004. Σήμερα όμως η κατάσταση αυτή έχει ανατραπεί. Το 2011, οι εισαγωγές έπεσαν στο 47%.
Το κέντρο βάρος της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου μετατοπίζεται. Υπάρχουν νέα κοιτάσματα στην Βραζιλία, στον Καναδά (σχιστόλιθος), ακόμη και στις βόρειες ΗΠΑ. Η Αμερική έχει πλέον την δυνατότητα να απεξαρτηθεί από το αραβικό πετρέλαιο. Ήδη, το μεγαλύτερο ποσοστό του πετρελαίου που αγοράζουν οι Αμερικάνοι, προέρχεται από τον Καναδά και το Μεξικό.

Ποιες θα ήταν οι συνέπειες ενός πολέμου για τις μοναρχίες του Περσικού Κόλπου;

Τα ΗΑΕ, το Κατάρ, και το Κουβέιτ, οι τρείς μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες της περιοχής, μετά την Σ. Αραβία, θα επηρεάζονταν άμεσα από μια κρίση στα Στενά. Όλο το πετρέλαιο που εξάγουν περνάει μέσα από τα Στενά, χωρίς κάποια εναλλακτική διαδρομή. Αν συμβεί κάτι, τα δεξαμενόπλοιά τους θα μείνουν αποκλεισμένα στα λιμάνια τους.

Όσον αφορά στο Ιράκ, θα μπορούσε να διοχετεύσει το δικό του πετρέλαιο προς τον Βορρά, μέσα από αγωγούς. Έτσι, οι Εμίρηδες της περιοχής δεν έχουν άλλη λύση, από το να ακολουθούν τις θέσεις της Ουάσιγκτον.
Θύμα θα μπορούσε να πέσει και η Κίνα. Παραδόξως, ένα απίθανο σενάριο, θα μπορούσε να οδηγήσει το Πεκίνο στο να συμμαχήσει με την Ουάσιγκτον, προκειμένου να επιλυθεί διπλωματικά η όποια κρίση. Αξίζει να θυμόμαστε πως η Κίνα αποτελεί το μόνο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας που συντάσσεται με το Ιράν στο ζήτημα του πυρηνικού του προγράμματος.

Εν κατακλείδι, και με δεδομένα τα στοιχεία που αναφέρονται παραπάνω, μια ιρανική στρατιωτική πρωτοβουλία στα Στενά του Ορμούζ, φαντάζει μάλλον απίθανη. Αν και η στρατιωτική στρατηγική επιστήμη δεν είναι ακριβής επιστήμη.

geopoliticalmonitor.com