Μετά την απόφαση των διάφορων κεντρικών τραπεζών να συντονιστούν προκειμένου να προσφέρουν ενίσχυση δολαρίων στον ευρωπαϊκό οικονομικό τομέα, τα χρηματιστήρια αναθάρρησαν. Αντιληφθήκαμε όμως και το κατά πόσο έχουν χειροτερέψει τα πράγματα.
Εδώ και αρκετό καιρό, οι τράπεζες δυσκολεύονταν να χρηματοδοτηθούν σε δολάρια, αφού οι περισσότεροι χρηματοπιστωτικοί όμιλοι και τα τραπεζικά ιδρύματα του κόσμου, δίσταζαν να δανείσουν, εξαιτίας της κρίσης χρέους της ΕΕ.
Αυτό από μόνο του θα μπορούσε να προκαλέσει μια ισχυρή οικονομική κρίση, χωρίς να χρειάζεται κάποιο πιστωτικό συμβάν, όπως μια ιταλική χρεοκοπία. Για να αποφασίσουν οι κεντρικές τράπεζες να δράσουν όπως έδρασαν, η κατάσταση μάλλον θα είναι πολύ επικίνδυνη.
Ο κίνδυνος μπορεί να αποτράπηκε προσωρινά, αλλά η κρίση χρέους της ευρωζώνης παραμένει. Στις 9/12 διεξάγεται μια ακόμη συνάντηση κορυφής. Όλα δείχνουν πως η Angela Merkel και ο Nicolas Sarkozy θα πιέσουν για κάποιο είδος δημοσιονομικής ένωσης.
Μια τέτοια ένωση, μπορεί να αποτελεί και την μοναδική λύση στη κρίση χρέους. Μπορεί να συντονίζει τους εθνικούς προϋπολογισμούς, να παίρνει κεντρικές αποφάσεις όσον αφορά σε δαπάνες, και μπορεί να προσπαθεί να επιδιορθώνει κάποιες οικονομίες, παρέχοντας στήριξη στα ασθενέστερα κράτη μέλη, και πείθοντας τους επενδυτές ότι η Ευρώπη θα κάνει ότι είναι δυνατόν για να σωθεί το ευρώ.
Θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε τις λεπτομέρειες για να καταλάβουμε τι πρόκειται να γίνει.Σύμφωνα όμως με τις πρώτες ενδείξεις, η δημοσιονομική ένωση που οραματίζονται οι Merkel και Σια, δεν είναι άλλο παρά μια ένωση λιτότητας. Ένα όχημα για να επιβληθούν οδυνηρές περικοπές, υψηλότεροι φόροι, κλπ. με μικρά μόνο ανταλλάγματα.
Αυτό όμως δεν θα πετύχει. Το ευρώ δεν μπορεί να επιβιώσει με λιτότητα και μόνο. Μάλιστα, η σημερινή λιτότητα, όπως εφαρμόζεται, προκαλεί ζημιά στο μέλλον του νομίσματος, και ιδού γιατί:
Οι Γερμανοί θέλουν να «φτιάξουν» τις οικονομίες των ευάλωτων χωρών μελών. Αυτό είναι όντως απαραίτητο. Αλλά δεν μπορεί να αποτελεί και το επίκεντρο της όλης προσπάθειας. Οι κυβερνήσεις των χωρών που χρειάστηκαν διάσωση, αλλά και οι άλλες, πιέζονται για περικοπές και μόνο, την ώρα που η υπόλοιπη ευρωζώνη κάθεται και περιμένει.
Όπως όμως είδαμε εδώ και έναν χρόνο, οι περικοπές από μόνες τους δεν βοηθούν στην επαναφορά της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Οι επενδυτές δεν εμπιστεύονται τις κυβερνήσεις. Εξάλλου, αυτό που ζητείται από τα κράτη αυτά είναι στη ουσία μια επιστροφή στο παρελθόν, και μια αναστροφή δημοσιονομικών πολιτικών δεκαετιών, σε λίγους μόλις μήνες. Για παράδειγμα, η Γαλλία έχει να δει πλεόνασμα στον προϋπολογισμό της από το 1974!
Η λιτότητα φταίει που δεν υπάρχει ανάπτυξη στις χρεωμένες χώρες της ευρωζώνης, και χωρίς ανάπτυξη, η κρίση δεν θα μπορέσει να ξεπεραστεί.
Χωρίς ανάπτυξη, θα συνεχίσουν να υπάρχουν τα ελλείμματα, και τα χρέη δεν θα μπορέσουν να σταθεροποιηθούν.
Αν το ΑΕΠ είναι στάσιμο, ή μειώνεται, τότε η ποσότητα χρέους που χρειάζεται να καταργηθεί, ώστε να μειωθεί η αναλογία χρέους / ΑΕΠ, μεγαλώνει, και άρα όλα γίνονται πιο δύσκολα. Οι περικοπές αναστέλλουν την ανάπτυξη, και μεγαλώνουν το χρέος. Τα κράτη μετατρέπονται σε σκύλους που κυνηγούν την ουρά τους.
Οι επενδυτές τα γνωρίζουν όλα αυτά, για αυτό και παραμένουν επιφυλακτικοί, παρά τις περικοπές που επιβάλλουν οι πολιτικοί. Έτσι, τα κόστη δανεισμού παραμένουν υψηλά, δυσκολεύοντας χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία να πετύχουν τους στόχους των προϋπολογισμών τους, που σημαίνει ότι πρέπει να προχωρήσουν σε περισσότερες περικοπές.
Ο πόνος που προκαλείται στους πληθυσμούς από την λιτότητα, που ήδη υποφέρουν από υψηλή ανεργία, απλά τροφοδοτεί την αντίδραση στις μεταρρυθμίσεις, και προκαλεί οργή απέναντι στην νομισματική ένωση. Έτσι, το παράδοξο σήμερα είναι ότι η λιτότητα είναι απαραίτητη για να επιλυθεί η κρίση χρέους, αλλά παράλληλα… τροφοδοτεί την κρίση χρέους.
Πως μπορεί η Ευρώπη να βγει από αυτήν την παγίδα; Η λιτότητα θα πρέπει να συνδυαστεί και με κάτι άλλο. Σύμφωνα με τον Nouriel Roubini, μια λύση είναι η αναδιάρθρωση του χρέους της Ιταλίας.
Μια άλλη καλή λύση θα ήταν η παροχή κινήτρων ώστε οι υγιείς επιχειρήσεις της Γερμανίας και άλλων ισχυρών οικονομικά χωρών να επενδύσουν στις ασθενέστερες οικονομίες και να προσφέρουν απασχόληση.
Μια άλλη πάλι λύση θα ήταν η δημοσιονομική ένωση να είναι μια πραγματική δημοσιονομική ένωση, όπως στις ΗΠΑ, όπου το κέντρο έχει τη δυνατότητα να φορολογεί, και συνεπώς να στηρίζει τις οικονομίες που δυσκολεύονται.
Τίποτα από τα παραπάνω δεν έχει μπει στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Το μόνο που συζητιέται είναι τα είδη των διασώσεων. Να βρεθούν δηλαδή χρήματα για να σχηματιστεί μια ασπίδα προστασίας της Ιταλίας και της Ισπανίας, ώστε να χρηματοδοτηθούν από μόνες τους, την ώρα που εφαρμόζουν τις μεταρρυθμίσεις τους.
Αυτές οι μέθοδοι μπορεί να βοηθούν στην επιβράδυνση της κρίσης, αλλά δεν λύνουν το συνολικό πρόβλημα, όπως είδαμε στην Ελλάδα. Αν λοιπόν η Ευρώπη επιλέξει να συνεχίζει αυτόν τον δρόμο, τα μέλη της ευρωζώνης θα πρέπει να είναι προετοιμασμένα να στηρίζουν οικονομικά τα ασθενέστερα μέλη για πάρα πολύ καιρό ακόμη, πριν αρχίσουμε να βλέπουμε κάποια βελτίωση στην οικονομική τους κατάσταση.
Η λύση δεν πρέπει να είναι περισσότερες περικοπές, περισσότεροι φόροι, και περισσότεροι κανόνες, που με το ζόρι επιβάλλονται στους Ιταλούς, τους Ισπανούς, και τους Έλληνες.
Οι Merkel, Sarkozy, και λοιποί θα πρέπει να βρουν μια ευρύτερη λύση. Αλλιώς η Ευρώπη θα πιάσει πάτο.
TIME
Απόδοση: S.A.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου