Το δολάριο είναι το κυρίαρχο νόμισμα στον κόσμο. Αλλά για πόσο καιρό ακόμα; Θα καταστραφεί η θέση του δολαρίου ως το μόνο πραγματικό παγκόσμιο νόμισμα, από τη μάχη στο Κογκρέσο των ΗΠΑ για την αύξηση του ανώτατου ορίου του χρέους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης; Κινδυνεύει πράγματι η «εξωφρενικά προνομιακή θέση» του δολαρίου ως το κύριο αποθεματικό νόμισμα του κόσμου; Ο Barry Eichengreen, καθηγητής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Berkeley, σχολιάζει.
To μόνο σίγουρο είναι ότι όσοι διαλαλούν τη μαύρη μοίρα του δολαρίου το έχουν ξανακάνει. Όταν χτύπησε η κρίση των ενυπόθηκων δανείων, ήταν ευρέως προβλέψιμο ότι το δολάριο θα πληγεί. Στην πραγματικότητα, το δολάριο ενισχύθηκε, καθώς οι επενδυτές που αναζητούν ένα ασφαλές καταφύγιο έσπευσαν σε ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Ένα χρόνο αργότερα, όταν η Lehman Brothers απέτυχε, το δολάριο επωφελήθηκε από την προοπτική του ασφαλούς καταφύγιου, για άλλη μια φορά.
Στοιχεία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επιβεβαιώνουν ότι αυτές οι διαταραχές προκάλεσαν (ίσως) μια μικρή μείωση της κυριαρχίας του δολαρίου στα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών. Ομοίως, τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών δείχνουν ότι το δολάριο κυριαρχεί στις παγκόσμιες συναλλαγματικές συναλλαγές, όσο και το 2007. Αλλά μια χρεοκοπία στο δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, που θα επιταχυνθεί από την αποτυχία να αυξηθεί το ανώτατο όριο του χρέους, θα ήταν ένα πολύ διαφορετικό είδος σοκ, με πολύ διαφορετικά αποτελέσματα. Ως απάντηση στην αναστάτωση από τα ενυπόθηκα δάνεια και την κατάρρευση της Lehman, οι επενδυτές συσσωρεύτηκαν στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα, επειδή προσέφεραν ασφάλεια και ρευστότητα – περιζήτητα χαρακτηριστικά σε μια κρίση. Αυτά είναι ακριβώς τα χαρακτηριστικά που θα κινδυνεύσουν από μια χρεοκοπία.
Το τεκμήριο ότι τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου είναι μια ασφαλής πηγή εισοδήματος θα είναι το πρώτο θύμα της χρεοκοπίας. Ακόμη και αν το Υπουργείο Οικονομικών πλήρωνε πρώτα τους ομολογιούχους –επιλέγοντας να παγώσει, ας πούμε, τους αναδόχους ή τους παραλήπτες Κοινωνικής Ασφάλισης- η ιδέα ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ πληρώνει πάντα τους λογαριασμούς της δεν θα θεωρούταν πλέον δεδομένη. Οι κάτοχοι αμερικανικών κρατικών ομολόγων θα άρχιζαν να το ξανασκέφτονται.
Ο αντίκτυπος στη ρευστότητα της αγοράς θα μπορούσε επίσης να είναι σοβαρός. Το Fedwire, το ηλεκτρονικό δίκτυο που λειτουργεί η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για τη μεταφορά κεφαλαίων μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, δεν έχει ρυθμιστεί για το διακανονισμό συναλλαγών σε αθέτηση τίτλων. Έτσι το Fedwire θα πάγωνε αμέσως. Η αγορά repo, στην οποία τα δάνεια παρέχονται έναντι ομολόγων του δημοσίου, επίσης θα πάγωνε. Από την πλευρά τους, τα αμοιβαία κεφάλαια που απαγορεύεται να εκμεταλλεύονται χρεοκοπημένους τίτλους θα έπρεπε να απορρίψουν τα ομόλογα τους με μια αυτοκαταστροφική πώληση. Τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς, σχεδόν χωρίς εξαίρεση, θα έσπαγαν το όριο του 1 δολαρίου, επιτρέποντας στις μετοχές τους να πέσουν. Οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο σοβαρές από ό,τι όταν ένας παίκτης της χρηματαγοράς, το Reserve Primary Fund, έσπασε το όριο του 1 δολαρίου το 2008.
Πράγματι, το σύνολο του εμπορικού τραπεζικού τομέα, που κατέχει περίπου 2 τρις δολάρια σε κυβερνητικά χρεόγραφα, θα μπορούσε να απειληθεί. Η εμπιστοσύνη στις τράπεζες στηρίζεται στην εμπιστοσύνη στον Ομοσπονδιακό Οργανισμό Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) που ασφαλίζει τις καταθέσεις. Αλλά δεν είναι αδιανόητο το ότι ο FDIC θα χρεοκοπούσε εάν η αξία των ομολόγων των τραπεζών βυθιζόταν. Το αποτέλεσμα θα ήταν η απότομη πτώση του δολαρίου και οι καταστροφικές απώλειες για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ. Πέρα από το άμεσο οικονομικό κόστος, το καθεστώς του παγκόσμιου ασφαλούς καταφυγίου για το δολάριο θα χανόταν.
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το κόστος για τις ΗΠΑ αν χάσει τη θέση του δολαρίου ως το κορυφαίο διεθνές νόμισμα. Αλλά το 2% του ΑΕΠ, ή η αξία ενός έτους οικονομικής ανάπτυξης, δεν είναι παράλογη εικασία. Με τις ξένες κεντρικές τράπεζες και τους διεθνείς επενδυτές να αποφεύγουν τα δολάρια, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θα έπρεπε να πληρώσει περισσότερα για να δανειστεί, ακόμη και αν το ανώτατο όριο του χρέους τελικά ανέβαινε. Οι ΗΠΑ θα έχαναν επίσης την ασφαλιστική αξία ενός νομίσματος που ενισχύεται αυτόματα όταν κάτι πάει στραβά (είτε στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό).
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί το κόστος για τις ΗΠΑ αν χάσει τη θέση του δολαρίου ως το κορυφαίο διεθνές νόμισμα. Αλλά το 2% του ΑΕΠ, ή η αξία ενός έτους οικονομικής ανάπτυξης, δεν είναι παράλογη εικασία. Με τις ξένες κεντρικές τράπεζες και τους διεθνείς επενδυτές να αποφεύγουν τα δολάρια, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών θα έπρεπε να πληρώσει περισσότερα για να δανειστεί, ακόμη και αν το ανώτατο όριο του χρέους τελικά ανέβαινε. Οι ΗΠΑ θα έχαναν επίσης την ασφαλιστική αξία ενός νομίσματος που ενισχύεται αυτόματα όταν κάτι πάει στραβά (είτε στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό).
Ο αντίκτυπος στον υπόλοιπο κόσμο θα ήταν ακόμη πιο καταστροφικός. Οι ξένοι επενδυτές, επίσης, θα υποστούν σοβαρές απώλειες από τις εκμεταλλεύσεις τους από κρατικά ομόλογα των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι δυσαρεστημένοι κάτοχοι δολαρίων θα σπεύσουν σε άλλα νομίσματα, όπως το ευρώ, το οποίο θα εκτιμήσουν σημαντικά ως αποτέλεσμα. Ένα σημαντικά ισχυρότερο ευρώ είναι, φυσικά, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται μια ετοιμοθάνατη Ευρώπη. Εξετάστε τις αρνητικές επιπτώσεις στην Ισπανία, μια προβληματική οικονομία που αγωνίζεται να αυξήσει τις εξαγωγές της.
Ομοίως, τα νομίσματα των μικρών οικονομιών, για παράδειγμα το καναδικό δολάριο και η νορβηγική κορόνα – θα εκτοξεύονταν. Ακόμη και αναδυόμενες αγορές όπως η Νότια Κορέα και το Μεξικό θα βίωναν παρόμοια αποτελέσματα, θέτοντας σε κίνδυνο τους τομείς των εξαγωγών τους. Δεν θα είχαν άλλη επιλογή, παρά να εφαρμόσουν αυστηρούς ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων για να περιορίσουν την ξένη αγορά των τίτλων τους. Ακόμα και οι προηγμένες χώρες θα έκαναν το ίδιο, πράγμα που θα σήμαινε το τέλος της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Πράγματι, θα μπορούσε να σημάνει το τέλος κάθε οικονομικής παγκοσμιοποίησης.
Οι λογικές κυβερνήσεις δεν χρεοκοπούν όταν έχουν επιλογή – ειδικά όταν απολαμβάνουν το «εξωφρενικό προνόμιο» της έκδοσης του μοναδικού πραγματικά παγκόσμιου νομίσματος. Ετοιμαζόμαστε να μάθουμε αν οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν μια λογική κυβέρνηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου