Το πρόβλημα δεν έιναι το ευρώ, αλλά η Ευρώπη…

Τι είναι αυτό από το οποίο πάσχει η Ευρώπη; Σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του Paul Krugman, το ευρώ μπήκε σε περιπέτειες λόγω της σταθερότητάς του, που οδήγησε σε μεγάλη εισροή κεφαλαίων στη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τιμές, και τα ευρωπαϊκά προϊόντα να καταστούν μη ανταγωνιστικά.

Αυτή η άποψη είναι λάθος. Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη αποτελεί μια διογκωμένη κρατική γραφειοκρατία, με υπερβολική νομοθεσία, και υποχρηματοδοτούμενα ασφαλιστικά και υγειονομικά προγράμματα. Το πρόβλημα του ευρώ δεν είναι ότι μοιάζει πολύ με τον κανόνα του χρυσού, όπως υποστηρίζει ο  Krugman, αλλά ότι δεν του μοιάζει αρκετά.

Μπορεί το ευρώ να ήταν μια ελλιπώς οργανωμένη προσπάθεια, αλλά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι χώρες PIIGs οφείλονται κυρίως στην κακή διακυβέρνηση τους, παρά στην επίδραση του νομίσματος στα εμπορικά τους ισοζύγια.

Σίγουρα, το ευρώ προκάλεσε εισροές κεφαλαίων, αν και αρχικά ήταν αδύναμο έναντι του δολαρίου, και άλλων νομισμάτων. Το 1998 η ισοτιμία του ήταν $0.85, και τρία χρόνια αργότερα $1=€1.17. Τον Μάρτιο του 2003, το ευρώ έπεσε και πάλι στα $0.85, φτάνοντας το $0.63 τον Ιούνιο του 2008.

Οι εισροές κεφαλαίων όμως, εξαιτίας του ευρώ, δεν αρκούν για να φέρουν την καταστροφή. Αν τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνταν παραγωγικά, η άνοδος των τιμών θα περιορίζονταν.

Μπορεί αυτό να συνέβη σε μερικές από τις χώρες της ευρωζώνης, όπως στη Γερμανία, αλλά δεν συνέβη στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στη Πορτογαλία, και στην Ιρλανδία. Και δεν συνέβη, επειδή σε αυτά τα κράτη υπήρχαν κίνητρα για κακές επενδύσεις.

Ο Paul Krugman κέρδισε ένα Νόμπελ για τις θεωρίες του περί διεθνούς εμπορίου. Δεν είναι όμως όλα τα οικονομικά προβλήματα συνυφασμένα με το διεθνές εμπόριο. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, τα προβλήματα οφείλονται στους περιορισμούς στο εσωτερικό εμπόριο, και σε άλλες αναποτελεσματικές κυβερνητικές πολιτικές, όπως είναι η συνταξιοδότηση των δασκάλων στα 50 (βλ. Ελλάδα και …. Καλιφόρνια).

Το να κατηγορούμε το διεθνές εμπόριο, και την νομισματική πραγματικότητα, απλά καλύπτει τα πραγματικά ζητήματα, και καταλήγουμε σε μη βιώσιμες λύσεις, που δεν είναι άλλες από την υποτίμηση και τον πληθωρισμό.

Η υποτίμηση και ο πληθωρισμός δεν επιλύουν τα βασικά προβλήματα, απλά ανακουφίζουν προσωρινά, καθυστερώντας όμως τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, και τελικά διογκώνοντας το πρόβλημα.

Ο λόγος που η Ελλάδα, και άλλα κράτη όπως η Ιταλία, εντάχθηκαν αρχικά στο ευρώ, ήταν ότι οι κυβερνήσεις τους συνήθιζαν να δηλώνουν πτώχευση, ή να χρηματοδοτούν το χρέος τους μέσα από τον πληθωρισμό. Για αυτό και τα ελληνικά σπρεντς ήταν περίπου 35%  στα μέσα της δεκαετίας του ‘90.

Πριν ενταχθούν στην ΟΝΕ, τα κράτη αυτά θα έπρεπε να θέσουν υπό έλεγχο τα δημοσιονομικά τους, αλλά αντί για αυτό, προχώρησαν σε κάποια θολά μαθηματικά, κρύβοντας μέρος του δημόσιου χρέους, και μη συμπεριλαμβάνοντας στα λογιστικά βιβλία κάποια γενναιόδωρα προγράμματα όπως το συνταξιοδοτικό, κλπ. Πολλοί γνώριζαν ότι οι αριθμοί αυτοί ήταν μαϊμού, αλά παρόλα αυτά η ΕΕ τους επέτρεψε να μπουν στην ΟΝΕ.

Εδώ έγκειται και το θεμελιώδες πρόβλημα του ευρώ. Πρόκειται για πολιτικό εγχείρημα και όχι για νομισματικό. Στην ουσία, ποτέ δεν χρειάζονταν, αφού  όλα τα ευρωπαϊκά νομίσματα ήταν πλήρως ανταλλάξιμα μεταξύ τους, και αρκετά από αυτά ήταν καλώς διαχειριζόμενα, ειδικά το μάρκο. Εξάλλου, χάρη και στο διαδίκτυο, υπήρχε μια γενική σύγκλιση τιμών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με τους καταναλωτές να μπορούν να βρουν αυτό που θέλουν σε όποια χώρα το πρόσφερε φτηνότερα.

Αν ένα κράτος ήθελε να εφαρμόσει κάποια μέτρα σταθερότητας και ανάπτυξης για το δικό του νόμισμα, το μόνο που χρειάζονταν να κάνει είναι να το συνδέσει με τον χρυσό. Όταν γίνεται κάτι τέτοιο, τότε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο πληθωρισμός ως εργαλείο κατά του χρέους, αφού το χρέος αποπληρώνεται με χρυσό. Αυτό οδηγεί σε πιο λογικές νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές.

Ο Paul Krugman πιστεύει ότι ο κανόνας του χρυσού οδήγησε στο μεγάλο κραχ, και ότι το ευρώ είναι κάτι παρόμοιο. Αυτό είναι μια σαχλαμάρα. Οι αιτίες του κραχ ήταν άλλες.

Το ευρώ ανέκαθεν προορίζονταν ως ένα βήμα στον δρόμο για την πλήρη δημοσιονομική και νομισματική ένωση, για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Εξ ου και η θέληση για την διάσωση της Ελλάδας μέσα από ένα έκτακτο ταμείο βοήθειας.

Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα: Οι απόπειρες να επιβαρυνθούν οι φορολογούμενοι μιας χώρας με τα βάρη κάποιας άλλης, δεν ήταν πάντα επιτυχείς. Ας θυμηθούμε την πίεση στους Γερμανούς να πληρώσουν τις πολεμικές επανορθώσεις προς τους νικητές, μετά τον Α‘ΠΠ που οδήγησαν σε υπερπληθωρισμό, και αργότερα στον Β‘ΠΠ.

Έτσι, μπορεί η προσπάθεια των Ευρωπαϊστών για την δημιουργία μιας νέας ευρωπαϊκής υπερκρατικής οντότητας, να έσπειρε όχι μόνο την καταστροφή της ΕΕ, αλλά και το τέλος της ειρήνης για την Ευρώπη συνολικά.

Του Julian Morris

realclearmarkets.com