Η Ευρώπη δοκιμάζει τις αντοχές της

ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ

Η μεγάλη προσφυγική ή μεταναστευτική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη έχει αναδείξει τις μεγάλες της αδυναμίες, αλλά και κάποιες θετικές πλευρές. Δεν μπορούμε ασφαλώς να ξεχάσουμε ότι αυτή η κρίση είναι προϊόν μυωπικών, ανόητων χειρισμών Ευρωπαίων ηγετών, όπως του κ. Σαρκοζί. Οι Αμερικανοί άνοιξαν τον δρόμο της αποσταθεροποίησης της ευρύτερης περιοχής με τον παράλογο πόλεμο στο Ιράκ. Εν συνεχεία δημιουργήθηκε η προσδοκία πως η Αραβική Ανοιξη θα έφερνε τη δυτική δημοκρατία στη Μέση Ανατολή. Ο πρόεδρος Ομπάμα απέφυγε να αναμειχθεί και ακολούθησε το δόγμα «leading from behind». Ο κ. Σαρκοζί αποφάσισε να κάνει έναν προσωπικό πόλεμο εναντίον του Καντάφι, χωρίς ποτέ να σκεφθεί πού θα κατέληγε και ποιες θα ήταν οι ευρύτερες γεωπολιτικές συνέπειες. Οι Ισραηλινοί ειδικοί προειδοποιούσαν ότι θα δημιουργείτο μια «μαύρη τρύπα ανασφάλειας». Η Μόσχα επίσης επεσήμανε τον κίνδυνο από την αποσταθεροποίηση των καθεστώτων στη Συρία και τη Λιβύη. Τελικά η Ευρώπη απέδειξε ότι δεν είναι ώριμη και έτοιμη για να χειρισθεί «σκληρά» θέματα ασφάλειας και διπλωματίας. Αφησε τη «δουλειά» στη μέση και τώρα γεύεται τις συνέπειες.

Η σημερινή κρίση αναβιώνει, όμως, τα χειρότερα ένστικτα. Το βλέπουμε στην Ουγγαρία, στη Βρετανία και αλλού, καθώς ο εθνικισμός και ο ρατσισμός γνωρίζουν άνθηση. Τα ανοικτά σύνορα της Ευρώπης αρχίζουν να τίθενται υπό αμφισβήτηση. Θα αντέξει η Γηραιά Ηπειρος αυτή την πίεση; Κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Υπάρχει όμως και κάτι θετικό. Ο τρόπος που αντιμετώπισε την κρίση η γερμανική ηγεσία, με πρώτη την καγκελάριο Μέρκελ, έδειξε υπευθυνότητα. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο-καμπή για το project της Ευρώπης. Μεταξύ της κρίσης χρέους και της προσφυγικής-μεταναστευτικής πίεσης θα ήταν πολύ εύκολο να ξαναοχυρωθούμε όλοι στα σύνορά μας υπερασπιζόμενοι ξύλινα τείχη. Ευτυχώς η κ. Μέρκελ έδειξε ηγετικότητα, πράγμα όχι απαραίτητα προβλέψιμο για το στυλ της, και διάθεση να πάει κόντρα στα σκοτεινά ένστικτα του εθνολαϊκισμού που φυτρώνει παντού. Είναι και αυτό ένα καλό σημάδι.