Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, οι περισσότερες χώρες είναι τόσο καταχρεωμένες που οι αγορές έχουν μεγαλύτερο λόγο από τους ανθρώπους. Γιατί οι δημοκρατικές χώρες είναι τόσο παθητικές όσον αφορά την οικονομική τους βιωσιμότητα; Και τι σχέση μπορεί να έχει η ταινία «Πολύ σκληρός για να πεθάνει» με την πραγματικότητα; Ο γερμανός δημοσιογράφος Cordt Schnibben απαντά με ένα άρθρο του στο Der Spiegel.
Κάποτε ο πρώην γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ αναρωτήθηκε «ποιος έβαλε όλο τον κόσμο σε τέτοιες φασαρίες», μια απάντηση που ακόμα δεν έχει δοθεί. «Είναι δυνατόν να μην περνάμε μια κρίση αλλά μια μετάβαση του οικονομικού συστήματος σε μια νέα πραγματικότητα που μοιάζει με ατέρμονη κρίση;» αναρωτιέται ο δημοσιογράφος. Ή μήπως είναι πιθανόν οι δημοκρατίες να μην μπορούν να διαχειριστούν τα χρήματά τους; Η πιο ρομαντική ιστορία για την κρίση είναι το «Πολύ σκληρός για να πεθάνει: η εκδίκηση», γράφει. Εκεί ένας αξιωματούχος της Στάζι κλέβει τα αποθέματα χρυσού του Δυτικού κόσμου και τα πετάει στον ποταμό Χάντσον. Ο Μπρους Γουίλις σώζει την κατάσταση.
«Μέχρι το 1971, ο χρυσός ήταν το σημείο αναφοράς του αμερικανικού δολαρίου, με μία ουγγιά καθαρού χρυσού να αντιστοιχεί σε 35 δολάρια, ενώ το δολάριο ήταν το σταθερό σημείο αναφοράς όλων των δυτικών νομισμάτων. Αλλά όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να χρειάζονται όλο και περισσότερα δολάρια για τον πόλεμο του Βιετνάμ και η παγκόσμια οικονομία αναπτύχθηκε ραγδαία, άρχισαν να περιορίζουν το χρυσό ως σημείο αναφοράς. Τότε άρχισε και η απελευθέρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών από την περιορισμένη προσφορά χρήματος, η οποία ήταν ως επί το πλείστον ευεργετική. Αλλά και η απελευθέρωση των χωρών από περιορισμένα έσοδα, τα οποία ήταν ως επί το πλείστον αρνητικό. Αυτή η φούσκα χρήματος συνέχισε να φουσκώνει για τέσσερις δεκαετίες, οι κεντρικές τράπεζες ήταν σε θέση να δημιουργήσουν χρήματα από το πουθενά, οι τράπεζες ήταν σε θέση να παρέχουν φαινομενικά απεριόριστη πίστωση και οι καταναλωτές και οι κυβερνήσεις ήταν σε θέση να χρεωθούν χωρίς περιορισμούς». Ώσπου η όλη φούσκα άρχισε να σπάει.
«Από τη σημερινή σκοπιά, – αφήνοντας κατά μέρος όλη τη διαχυτική ρητορική για την Ευρώπη – η εισαγωγή του ευρώ δεν είναι παρά η συνέχιση της μανίας του χρέους με πιο τολμηρές μεθόδους. Οι χώρες της ευρωζώνης εκμεταλλεύτηκαν τα ευνοϊκά επιτόκια που προσφέρονται από το κοινό νόμισμα για να χρεωθούν ακόμη περισσότερο. Μπορεί για όλα αυτά να κατηγορηθεί κάποιο είδος του ανθρώπινου γονιδίου του χρέους; Είναι σπατάλη, βλακεία ή ένα σφάλμα στο σύστημα;» σημειώνει ο Schnibben.
Και συνεχίζει: «Μια χώρα δεν είναι επιχείρηση, ακόμα κι αν υπάρχουν πολιτικοί που τους αρέσει να φέρονται στους ψηφοφόρους τους, σαν να ήταν υπάλληλοί τους. Η πολιτική είναι η τέχνη της διαμεσολάβησης μεταξύ των πολιτικών και των οικονομικών αγορών, τα πειστικά κοινοβούλια και οι πολίτες που η οικονομική πολιτική προάγει την ευημερία τους και το κοινό καλό και πείθει τις αγορές και το επενδυτικό κοινό ότι τα έθνη δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν τόσο κερδοσκοπικά όσο οι εταιρείες. Μετά από τέσσερα χρόνια οικονομικής κρίσης, αυτή η ισορροπία μεταξύ της δημοκρατίας και της αγοράς έχει καταστραφεί».
Όσο για την Ελλάδα, θεωρεί ότι όλα ξεκίνησαν με την υποβάθμιση της χώρας από την Standard & Poor’s, τον Ιανουάριο του 2009. «Θέλουν όλο και μεγαλύτερες κεφάλαια διάσωσης, θέλουν τη διασφάλιση των απαιτήσεών τους, θέλουν μια Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που αγοράζει κρατικά ομόλογα επ ‘αόριστον, θέλουν μειωμένους κρατικούς προϋπολογισμούς, θέλουν μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, όπως αυτές στη Γερμανία, θέλουν περικοπές μισθών όπως αυτές στη Γερμανία και, την ίδια στιγμή θέλουν αυτές οι ανίκανες χώρες σε ύφεση να προσφέρουν την προοπτική της υγιούς ανάπτυξης. Και αυτό συμβαίνει σε μια Ευρώπη στην οποία τα κυρίαρχα έθνη δεν ξέρουν πραγματικά πόσο Ευρώπη θέλουν. Ούτε οι άνθρωποι που κυβερνούν την Ευρώπη ξέρουν, κάτι που τους βάζει στο έλεος των αγορών. Δεν έχουν κανένα κοινό πρότυπο για την Ευρώπη».
Και καταλήγει στα προβλήματα του μοντέρνου καπιταλισμού. «Η ευρωπαϊκή κρίση είναι μόνο το πρελούδιο, με την ιαπωνική καταστροφή να καραδοκεί. Το χρέος ως προς το ΑΕΠ της χώρας είναι 230 τοις εκατό και η κυβέρνηση εξαρτάται από την αντιπολίτευση για την έγκριση της έκδοσης νέων κρατικών ομολόγων. Πίσω από όλα αυτά βρίσκεται η αμερικανική άβυσσος, το δράμα του χρέους τους επόμενους μήνες, η επίδειξη δύναμης και η μονομαχία μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων για το ποιο κόμμα μπορεί να κατηγορήσει τον άλλο για μια εθνική χρεοκοπία». Το συμπέρασμα; «Ένα μεγάλο στοίχημα είναι σε εξέλιξη, ένα παιχνίδι πόκερ όπου ποντάρουν τρισεκατομμύρια εκείνοι που αγοράζουν χρόνο με χρήμα από την κεντρική τράπεζα και πιστεύουν ότι μπορούν να συνεχίσουν όπως και πριν, και οι άλλοι, οι οποίοι φοβούνται τη μεγαλύτερη πιστωτική φούσκα στην ιστορία και ψάχνουν για τρόπους εξόδου από τον καπιταλισμό, βασισμένοι σε δανεικά».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου